Bảo vệ và quản lý biên giới, mốc giới quốc gia, các hoạt động của cộng đồng dân cư qua lại biên giới là một nhu cầu tất yếu, cần thiết của bất kỳ một quốc gia nào và đòi hỏi phải có sự hợp tác chặt chẽ với quốc gia láng giềng theo một quy chế quản lý biên giới hết sức chặt chẽ và chi tiết. Phạm vi điều chỉnh của Quy chế quản lý biên giới được ký kết giữa các quốc gia có chung đường biên giới, sau khi đã hoàn thành giai đoạn hoạch định, phân giới cắm mốc quốc giới, là Vùng biên giới. Trong Vùng biên giới có thể có khu vực biên giới, vành đai biên giới, vùng cấm, cửa khẩu, được thiết lập theo sự cần thiết của mỗi một quốc gia liên quan. Khái niệm cụ thể chúng tôi nêu phía cuối bài, quý bạn đọc quan tâm xin mời tìm hiểu thêm. Khi nào cần thiết lập khu vực biên giới, vành đai biên giới hay vùng cấm biên giới? Thực tiễn quốc tế cho thấy không phải quốc gia nào cũng đều có nhu cầu thiết lập khu vực biên giới, vành đai biên giới, vùng cấm. Tuy nhiên, Khu vực biên giới, Vành đai biên giới, Vùng cấm trên biên giới đất liền thường xuất hiện vào thời kỳ có sự xung đột hay tranh chấp căng thẳng giữa các quốc gia có chung đường biên giới, nhưng không chung lợi ích địa-kinh tế, địa-chính trị, địa- chiến lược… Các khu vực này thường được thiết lập với những quy định hết sức chặt chẽ và khắt khe; có thời kỳ, hầu như tạo ra một “vùng trắng”, không có dân cư, không có sinh hoạt giao lưu kinh tế, văn hóa…. để các lực lượng vũ trang dễ bề kiểm soát, khống chế đối phương… Trong bối cảnh quan hệ quốc tế thời kỳ Chiến tranh Lạnh, xu hướng chung là các quốc gia yếu hơn thường quan tâm đến việc thiết lập ra các phạm vi không gian này, giống như xây đắp “con đập” ngăn nước tràn từ cao xuống thấp. “Nước” càng cao thì “đê” càng phải bền vững. Các quốc gia hùng mạnh thường ít quan tâm đến việc “đắp đê” mà chủ yếu là tìm cách “phá đê” của đối phương.
Quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong lĩnh vực bảo vệ, quản lý biên giới đất liền trong một thời gian dài đã phản ánh thực trạng này. Tuy nhiên, sự phát triển của quan hệ quốc tế trong kỷ nguyên hội nhập, hợp tác, phát triển vì lợi ích chung của nhân loại, việc bảo vệ, quản lý biên giới cũng đã có một số chuyển biến mới về tư duy và phương thức hành xử trên thực tế. Nhu cầu hợp tác kinh tế vùng biên và bài toán quản lý biên giới thời hội nhập Việc bảo vệ quản lý biên giới có hiệu quả và vững bền hơn chính là phải dựa vào dân, do dân, phát triển kinh tế, ổn định chính trị, xã hội ở nơi biên cương. Vì vậy, phải đưa dân ra vùng biên giới, ưu tiên đầu tư phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, văn hóa, xã hội nơi vùng cao, biên giới. Đó là chủ trương của Đảng và Nhà nước Việt Nam mà hiện nay, các bộ, ngành, địa phương trong cả nước, đặc biệt là các địa phương biên giới, hải đảo đang triển khai thực hiện Nghị quyết số 142/2016/QH13. Đây là Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020 đã được thông qua tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIII. Điểm 9 của Nghị quyết đã nhấn mạnh: “Kết hợp tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh với nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội. Xây dựng khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân nhất là ở khu vực biển đảo; chủ động bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, lợi ích quốc gia và lợi ích người dân trên biển. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế quốc phòng”. Để triển khai thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng và Nhà nước về bảo vệ và phát triển vùng biên giới, chúng ta không thể không đề cập đến chiến lược “sức mạnh mềm”, “biên giới mềm” mà Trung Quốc đã và đang triển khai dưới nhiều hình thức khác nhau trên các vùng biên giới đất liền. Trước hết, chúng ta cùng tìm hiểu về nội dung của chiến lược này. Chiến lược “biên giới mềm” của Trung Quốc Giáo sư Josheph Nye, học giả chính trị Đại học Harvard, Mỹ đã đề cập đến khái niệm này trong một cuốn sách viết về sự thay đổi trong bản chất quyền lực Mỹ năm 1990. Sau đó, ông Josheph Nye tiếp tục khái quát hóa và nghiên cứu sâu về “sức mạnh mềm” trong các cuốn sách tiếp theo. Giáo sư Josheph Nye cho rằng, đối với mỗi quốc gia, dân tộc, “sức mạnh mềm” được tạo dựng trên 3 yếu tố: văn hóa quốc gia, giá trị quốc gia và chính sách quốc gia. Trong bài viết đăng trên Wall Street Journal (Asia) cách đây hơn 10 năm, số ra ngày 29-12-2005, Giáo sư Josheph Nye từng chỉ ra rằng, “quyền lực mềm” của Trung Quốc đang gia tăng mạnh mẽ ở châu Á và Mỹ nên có động thái trước sự gia tăng này. Nhiều người nói rằng, sự giàu có về kinh tế đã tạo điều kiện để Bắc Kinh triển khai mạnh mẽ việc truyền bá văn hóa Trung Quốc ra bên ngoài. Và sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc đã khiến các nước láng giềng lo ngại cho dù Bắc Kinh đưa ra thuyết “phát triển hòa bình”. Bên cạnh văn hóa, hàng hóa Trung Quốc cũng tràn ngập Đông Nam Á. Các nhãn hiệu hàng hóa của Trung Quốc như TCL, Haier, Huawei, Lenovo… ngày càng trở nên phổ biến với người tiêu dùng Đông Nam Á. Tuy nhiên, giới nghiên cứu cho rằng, người Trung Quốc nói chung chưa tạo được ấn tượng tốt đối với thế giới. Bởi mỗi khi nói tới người Trung Quốc, người ta vẫn nghĩ chủ yếu đến sự thô lỗ, sự vô cảm và sự gian lận. Mặc dù thế giới hiện dùng khá nhiều hàng hóa Trung Quốc, nhưng người ta vừa dùng vừa cảm thấy bất an. Trung Quốc được đánh giá có một nền văn hóa lâu đời và đặc sắc, là một trong hai nền văn hóa cổ đại đặc sắc và có ảnh hưởng nhất nhân loại, bên cạnh nền văn hóa cổ đại Hy Lạp. Tuy nhiên, hầu như tất cả những tinh hoa và tinh túy của văn hóa Trung Quốc đều thuộc thời Trung Đại nên khó khiến mọi người ngưỡng mộ và theo đuổi. Hơn 2000 năm trước, Trung Quốc tự hào vì tạo ra “Con đường tơ lụa” kết nối với Myanmar và Ấn Độ. Theo giới truyền thông, Trung Quốc hy vọng xây dựng hành lang kinh tế kết nối giữa Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Myanmar nhằm phục hưng “Con đường tơ lụa” có từ hơn 2000 năm trước.
Nếu tuyến đường này thành công sẽ là cây cầu trên bộ nối liền các quốc gia Nam Á với vùng huyết mạch và các địa phương duyên hải phía đông Trung Quốc. “Con đường tơ lụa” này sẽ được mở ra hướng biển với tên gọi mới là “con đường tơ lụa trên biển”, được Trung Quốc ra sức quảng bá như là một “sáng kiến vĩ đại” của thế kỷ XXI. Và, đây được coi là “biên giới mềm” của đại Trung Hoa. Trung Quốc hy vọng, tỉnh Vân Nam sẽ trở thành cầu nối giữa Ấn Độ cùng các quốc gia Nam Á với Trung Quốc. Việt Nam cần có đối sách ra sao với chiến lược “biên giới mềm” của Trung Quốc? Cũng như các quốc gia khác trong khu vực Nam Á, Đông Bắc Á và Đông Nam Á, Việt Nam cũng đã và đang đứng trước những thách thức to lớn do chiến lược “biên giới mềm” này gây ra. Vì vậy, hiện nay trong khi gìn giữ và phát triển bang giao với Trung Quốc, tâm lý của đa số người dân Việt Nam không ưa Trung Quốc, cảnh giác với Trung Quốc là một thực tế hiển nhiên. Vấn đề là chúng ta nên ứng xử như thế nào với chính tâm lý ấy, dư luận ấy trong lòng xã hội Việt Nam để vừa bảo vệ, quản lý vững chắc biên giới, lãnh thổ, chủ quyền quốc gia vừa tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế, ổn định chính trị, xã hội, củng cố an ninh quốc phòng, nhất là ở vùng biên giới, hải đảo. Trước hết, với một tinh thần thật sự khiêm tốn cầu thị, nếu Trung Quốc có những kinh nghiệm hay như chống tham nhũng hay phát triển kinh tế thì chúng ta có thể học hỏi họ. Đừng vì tâm lý yêu ghét thường tình mà phủ nhận tất cả, kể cả sự giúp đỡ to lớn và hiệu quả của Trung Quốc cho chúng ta trong hai cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc. Thiết nghĩ chúng ta nên sòng phẳng, chuyện nào ra chuyện đấy. Cái gì hợp tác được, ta cứ hợp tác. Nhưng cái gì phải đấu tranh, thì quyết đấu tranh đến cùng, đặc biệt là về độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia... Mọi hành xử của chúng ta với Trung Quốc, đặc biệt là trong quan hệ đối ngoại cần hết sức tỉnh táo và thận trọng, làm sao khôn khéo trong đấu tranh bảo vệ, quản lý biên giới quốc gia trước sức ép chiến lược “biên giới mềm” của Trung Quốc. Làm sao không để Trung Quốc lợi dụng quan hệ chính trị, ngoại giao, dưới chiêu bài vì “đại cục” để “xóa nhòa” trên thực tế thành quả đã đạt được của quá trình giải quyết vấn đề biên giới đất liền Việt-Trung. Để xảy ra chiến tranh, xung đột, chưa biết thắng thua ra sao, nhưng sứt đầu mẻ trán, hao người tốn của, gây thù chuốc oán giữa người dân hai nước là điều khó tránh, dù không ai mong muốn. Chúng ta hãy cứ thiện chí hết khả năng có thể, còn khi cây muốn lặng mà gió chẳng đừng, là con cháu Ngô Quyền, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo...chúng ta thà hy sinh tất cả, lịch sử đã chứng minh điều này. Nhưng đừng để đối phương lấy cớ chúng ta khiêu chiến với họ. Công cuộc đấu tranh của chúng ta trong việc bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ không phải học đâu xa, học chính cha ông chúng ta với lịch sử hàng ngàn năm dựng và giữ nước. Sống bên cạnh nước lớn, chúng ta phải rất khôn khéo mới giữ được độc lập tự chủ, hòa bình phát triển, độc lập tự chủ một cách thực sự, thực chất, dù “trong xưng Đế, ngoài xưng Vương”. Chưa bao giờ cha ông chúng ta kiêu ngạo, vỗ ngực trước nước láng giềng phương Bắc, ngay cả khi đánh thắng họ trong các cuộc chiến tranh vệ quốc. Cha ông chúng ta luôn cảnh giác với các nguy cơ, nhưng chưa bao giờ từ chối thiện chí và mong muốn hợp tác hữu nghị, thậm chí chủ động mở rộng bang giao, nâng cao trình độ phát triển nước nhà, tiếp tu chọn lọc cái hay, cái tốt của văn minh nhân loại, trong đó có Trung Hoa. Nhờ tinh thần hòa hiếu bang giao ấy, dân tộc, đất nước Việt Nam mới trường tồn. Muốn đất nước phát triển hùng cường phải vượt lên chính mình Ngày nay, chúng ta đấu tranh bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, quyền và lợi ích hợp pháp của chúng ta trên các hướng biên giới đất liền và trên biển, chúng ta phải tính đến Thế và Lực của mình, cũng như cục diện khu vực, thời thế quốc tế để vận dụng, tìm kiếm những nhân tố nào có lợi nhất cho mình. Không thể đấu tranh bảo vệ chủ quyền chỉ bằng cách thỏa mãn cảm giác bức xúc cá nhân hay sĩ diện hão được. Có nhiều người vì bức xúc với các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông trong những thời điểm nhất định nên đòi hỏi Việt Nam phải "thoát Trung". Theo tôi chúng ta không nên đặt vấn đề "thoát Trung", bởi chưa bao giờ Dân tộc Việt Nam này, Đất nước Việt Nam này biết "thần phục" Trung Quốc. Dù ngàn năm Bắc thuộc dài dằng dặc, nhưng khát vọng độc lập tự chủ trong dòng máu Việt chưa khi nào nguôi ngoai. Những chính sách đối ngoại mềm dẻo, biểu hiện thiện chí của chúng ta không thể xem đó là thái độ "thần phục" như ai đó vẫn nói. Tất nhiên, những vấn đề nội tại của chúng ta làm cho nước nhà yếu kém, chúng ta phải tự tìm cách khắc phục, không thể đổ thừa rằng do "lệ thuộc Trung Quốc" để mà phải tìm cách "thoát Trung". Công nghệ nào lạc hậu của Trung Quốc, hàng hóa nào độc hại của Trung Quốc chúng ta có quyền và có khả năng từ chối. Nguồn nguyên liệu hay thị trường của chúng ta thì chính chúng ta phải chủ động mở rộng. Đó là những yếu tố mang thuần túy tính chất kinh tế - thương mại - đầu tư chứ không phải "lệ thuộc" hay "thần phục" như hàm nghĩa về mặt chính trị, tư tưởng. Đó là bài toán bất cứ quốc gia nào cũng phải đưa lên cân nhắc, đặc biệt là Việt Nam tiếp giáp một thị trường lớn, nguồn cung nguyên liệu lớn và cũng là đại công xưởng hàng giá rẻ, chất lượng thấp của thế giới là Trung Quốc. Tuy nhiên, Trung Quốc không thể ép được chúng ta dùng hàng giá rẻ độc hại, trừ khi chính chúng ta "tặc lưỡi" dễ dãi với chính mình. Có chăng, chúng ta phải tìm cách thoát khỏi chính những tư duy lạc hậu kìm hãm sự phát triển của đất nước, làm sao xây dựng nước nhà cường thịnh, phát triển trong hòa bình, hữu nghị, hợp tác. Vì vậy, sau khi ký Hiệp định về quy chế quản lý biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc năm 2009 và để triển khai thực thi Hiệp định, Việt Nam đã ban hành Nghị định của Chính phủ, quy định chi tiết về Khu vực biên giới, Vành đai biên giới, Vùng cấm. Đó là Nghị định số 34/2014/NĐ-CP, ngày 29 thang 04 năm 2014. Nghị định này gồm có 4 Chương và 24 Điều, với những quy định rất cụ thể về: Phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, các hành vi bị nghiêm cấm trong khu vực biên giới đất liền, quản lý hoạt động của người, phương tiện trong khu vực biên giới đất liền, trách nhiệm xây dựng, quản lý, bảo vệ khu vực biên giới đất liền… Có thể nói với việc ban hành Nghị định này, Chính phủ Việt Nam không những đã tích cực thực thi trách nhiệm với tư cách là một bên ký kết, mà còn cho thấy sự quan tâm đối với sự nghiệp bảo vệ, quản lý và phát triển vùng biên giới quốc gia trong quan hệ với nước láng giềng Trung Quốc. Tranh chấp biên giới lãnh thổ giữa hai nước đã diễn ra với quá nhiều biến cố thăng trầm của lịch sử và có nhiều bài học đã được viết nên bằng máu, nước mắt của biết bao thế hệ người Việt Nam và Trung Quốc, qua rất nhiều nỗ lực mới có được tuyến biên giới công bằng, hòa bình, hữu nghị như hiện nay, đó là một tài sản vô giá cần gìn giữ, bảo vệ và phát huy nó trong thời kỳ mới./.
Tài liệu tham khảo: 1. Đông Ngàn - Từ Sơn, Trung Quốc và chiến lược “biên giới mềm, quyền lực mềm”, Năng lượng Mới, số 315. 2. Trần Hữu Hiệp, Ủy viên chuyên trách Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Hợp tác xuyên biên giới từ góc nhìn vùng Tây Nam Bộ, Tạp chí Công sản, thứ Hai, 27/3/2017. 3. Minh Thúy, Chiếm lĩnh thị trường nội địa: Từ “biên giới mềm” đến “thưởng thức cuộc sống”, VnEconomy, thứ Tư, 11/3/2009. 4. Nghị định 34/2014/NĐ-CP quy chế khu vực biên giới đất liền nước Việt Nam, thuvienphapluat.vn. 5. Hỗ trợ phát triển khu vực biên giới, chinhphu.vn 6. Vu Duong Ninh (ed.), Bien gioi tren dat lien Viet Nam-Trung Quoc [China‐Vietnam Land boundary], Hanoi (Cong An Nhan Dan ed. 2011). 7. Tôn Sinh Thành, Quan hệ biện chứng giữa công tác biên giới và phát triển kinh tế - xã hội: Một số vấn đề lý luận, Nghiên cứu Biển Đông,17/03/2011) 8. AFP, Tokyo ngày 21/4/1995: Ngày 20/4/1995, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười đã phát biểu chính thức tại Tokyo rằng: "Quan điểm của Việt Nam là giữ gìn hiện trạng để duy trì hòa bình và an ninh ở khu vực và tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho tranh chấp thay vì là sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực." 9. Vùng biên giới By Helgard Haug / Daniel Wetzel - Rimini Protokoll 10. Hiệp định về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc giữa chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa-Biên phong Việt Nam, thứ Hai,19/2/2013. 11. Luật số 06/2003/QH11 của Quốc hội: LUẬT BIÊN GIỚI QUỐC GIA, Cổng thông tin điện tử Chính phủ (chinhphu.vn). Have a nice day!
0 Comments
Trong Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 17/3, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh sách các thành viên của Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục đào tạo nhiệm kỳ 2016-2021. Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục đào tạo được thành lập theo Quyết định 764/QĐ-TTg năm 2014. Danh sách thành viên Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục đào tạo nhiệm kỳ 2016-2021 (Ban hành kèm theo Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ) bao gồm:
Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo là tổ chức phối hợp liên ngành giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, điều hành, phối hợp, giải quyết những công việc quan trọng, liên ngành để thực hiện thành công đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo yêu cầu Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI. Ủy ban có nhiệm vụ giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Nhất là trong việc chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện, hướng dẫn cơ chế, chính sách có liên quan và tập trung nguồn lực đầu tư để đổi mới giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho đất nước; Nghiên cứu, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về các chủ trương, chiến lược, chương trình, kế hoạch, đề án, dự án quốc gia, cơ chế, chính sách, giải pháp có tính chất liên ngành để huy động nguồn lực của toàn xã hội cho việc thực hiện đổi mới giáo dục và đào tạo; Giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều phối, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các chiến lược, chương trình, dự án quan trọng có tính liên ngành để tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo, dạy nghề... Have a nice day!LTS: Sau loạt bài của Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng gửi Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam chia sẻ một vài suy nghĩ của ông về đổi mới giáo dục, Tòa soạn nhận được bài viết của nhà giáo Phạm Toàn. Bài viết này làm rõ thêm một vài vấn đề nhằm gỡ rối cho đổi mới giáo dục theo góc nhìn của ông và tập thể nhóm Cánh Buồm. Ý tưởng của nhà giáo Phạm Toàn trong bài viết tập trung vào việc Học của trẻ em trong công cuộc cải tổ nền Giáo dục. Ông muốn lưu ý dư luận vào điều cốt lõi của Giáo dục là việc Học của trẻ em – có cái Học đúng thì sẽ có tất cả. Vì thế, trong bài viết, nhà giáo Phạm Toàn có trao đổi lại loạt bài của Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng về Công nghệ Giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại đăng tải trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam. Trên tinh thần khách quan, đa chiều, chúng tôi xin giới thiệu đến quý bạn đọc bài viết này của nhà giáo Phạm Toàn, đồng thời mong muốn các nhà giáo dục và quản lý giáo dục trong cũng như ngoài nước, cùng lên tiếng, bàn bạc tìm giải pháp “gỡ rối” phù hợp và hiệu quả nhất cho Giáo dục nước nhà. Văn phong và nội dung bài viết thể hiện quan điểm của nhà giáo Phạm Toàn và tập thể nhóm Cánh Buồm. Ý kiến người trong cuộc Lời thưa Loạt bài gần nhất của Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng [1] trên trang Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam (Giaoduc.net.vn) cho những người trong cuộc nhìn thấy hai điều: Một là, công cuộc Giáo dục quốc dân của nước nhà đang như cuộn chỉ rối; Hai là, đang có nhiều ý hướng tìm giải pháp gỡ rối, với mục tiêu giống nhau: xây dựng lại một nền Giáo dục quốc dân.
Các ý tưởng của các bên đòi hỏi đổi mới Giáo dục đều “gần giống nhau” ở chỗ không xa rời sự nghiệp Giáo dục nước nhà; song về giải pháp thì rất xa nhau. Tôi không thích dùng chữ “phản biện” vì nhiều lẽ, nhất là vì có rất nhiều “phản biện” gây phản cảm. Bài viết này bổ sung vài điều “rất là hoàn cảnh”, mà Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng chưa trải nghiệm, hoặc tâm hồn quá trong sáng nên khó biết, hoặc biết qua qua nhưng không xem xét. 1. Giải pháp Hồ Ngọc Đại Xin được đánh giá ngay từ đầu bài viết này như sau: Từ cuối những năm 1970 thế kỷ trước, giải pháp Công nghệ Giáo dục của Hồ Ngọc Đại thực sự là một phương án khả thi xây dựng lại toàn bộ nền Giáo dục quốc dân, lý do duy nhất là nó bắt đầu bằng việc tổ chức lại cách học của con em. [2] Hồ Ngọc Đại đã quá nôn nóng khi ngay từ lập ngôn đã tuyên bố phải dỡ ra làm lại từ đầu một sự nghiệp Giáo dục đang được biết bao thế hệ gắn bó. Hồ Ngọc Đại cũng quá nôn nóng khi trong tay anh không có nhiều hơn một đồng nghiệp (là bản thân anh!) đủ sức xây lại nền Giáo dục mới sau khi đã “dỡ” cái cũ. Thực ra, nền Giáo dục Việt Nam cho đến năm 1975, đúng là … cần dỡ ra làm lại thật! Lý do duy nhất: thế giới đã biến chuyển quá nhanh và quá xa, làm việc gì cũng phải làm theo nguyên lý khác. Nhưng nhận thức được điều đó đã khó, và có khả năng thực hiện điều đó đâu có là chuyện dễ! Bộ trưởng với nhiệm kỳ 29 năm Nguyễn Văn Huyên đã cảm nhận được tình hình, nên đi đâu cũng nói to: “Đại học của ta chỉ là cấp 4 phổ thông!” Nhưng một bộ trưởng không thể chỉ có tấm lòng. Về năng lực cải tổ, Giáo sư Nguyễn Văn Huyên có đủ sức, nhưng Ông lại là vị Bộ trưởng không đủ quyền hành thực thi các ý kiến của mình trong tư cách Bộ trưởng. Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng rất có thể, đã không biết chuyện này. Và rồi “bổ sung” cho khó khăn, là chiến tranh liên miên cùng những khó khăn vật chất bề bộn … cuối cùng, lịch sử thì dài, đời con người thì ngắn, một nhiệm kỳ bộ trưởng dài dặc trôi đi, nguyện vọng thay đổi thì vẫn còn nguyên đó! Hồ Ngọc Đại không có cơ hội giúp Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên, nhưng phương án cải tổ Hồ Ngọc Đại lẽ ra phải được những nhà quản lý đương thời nghiên cứu và tùy nghi sử dụng. Hồ Ngọc Đại chỉ được sự cảm thông trong nhiệm kỳ Bộ trưởng Nguyễn Thị Bình, người đã cho phép anh triển khai thực nghiệm hệ thống Công nghệ Giáo dục vào năm 1984. Hồ Ngọc Đại từng phân tích với người viết bài này: “Bà Bình hành động không như nhà khoa học, chỉ như một bà mẹ hoặc nguời chị hiền, nhưng thế là đủ biết ơn chị rồi”. Thực ra, cần nói thêm cho đủ: bà Nguyễn Thị Bình từ cán bộ chính trị chuyển sang làm quản lý giáo dục, nhưng ngay cả về sau dù đã có tuổi – và cho tới tận hôm nay, năm 2017 – bà vẫn là người hiếm hoi của thế hệ mình đã biết đón nhận cái Mới. Chỉ đến thế là đủ biết ơn bà rồi! Nhờ quyết định của bà Nguyễn Thị Bình (và sau đó được Bộ trưởng Trần Hồng Quân tiếp nối ủng hộ) nên Công nghệ Giáo dục đã lan tỏa ra 43 tỉnh và thành phố - trong đó ở Sài Gòn, 60 phần trăm học sinh Lớp 1 đã theo chương trình Thực nghiệm của Hồ Ngọc Đại. 2. Phản ứng của một “hệ thống mới” Giải pháp giáo dục Hồ Ngọc Đại không phát triển được và luôn luôn đứng trước nguy cơ bị sập tiệm, vì hai nguyên nhân. Nguyên nhân bên trong: hệ thống Công nghệ Giáo dục không có người đủ khả năng hoàn thiện nó như một cách làm Giáo dục mới. Ý tưởng đã có, nhưng không có đủ người thực thi. Những “học trò” của Hồ Ngọc Đại đều từ lò đào tạo mang nặng tính giáo điều ở Liên Xô về. Với nguyên nhân yếu kém từ bên trong, hệ thống Công nghệ Giáo dục có được lệnh mở rộng hơn nữa cũng chẳng làm nên trò trống gì. Nỗi đau lòng cũ được lặp lại: lịch sử thì dài, đời người thì ngắn, vào năm 2004 khi hệ thống Công nghệ Giáo dục bị “đóng cửa”, thì Hồ Ngọc Đại đã về hưu được vài bốn năm. Khi đó những nguyên nhân bên ngoài được thế tác động mạnh. Những tác nhân bên ngoài rộ lên tìm cách xóa sổ giải pháp Hồ Ngọc Đại. Nó thể hiện rõ nhất qua hai sự kiện: cuộc “Hội thảo khoa học 1995” và vụ “thảo luận” về Công nghệ Giáo dục” mấy năm gần đây trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam này. Cuộc “Hội thảo khoa học” 1995 thực chất là cơ hội bầy ra để xóa Công nghệ Giáo dục cùng Giải pháp Giáo dục Hồ Ngọc Đại. Vì đề tài cấp nhà nước Công nghệ Giáo dục đã được nghiệm thu long trọng tháng 10 năm 1990 (nhờ đó mà “Cơ sở thực nghiệm giáo dục phổ thông” đã được chính thức nâng cấp thành “Trung tâm thực nghiệm giáo dục phổ thông”). Nhưng thực thể giáo dục đang có chút uy tín này cần được thay bằng bộ “Chương trình năm 2000” (viết tắt CT-2000) đang cấp tốc biên soạn với sự tài trợ của Ngân hàng Thế giới, World Bank. Bi kịch lộ rõ trong CT-2000 này. Mặc dù đã được đón đường bằng cả một bộ Luật Giáo dục mới, quy định chương trình và sách giáo khoa là pháp lệnh và cả nước chỉ dùng chung một bộ chương trình và sách giáo khoa, nhưng nó (CT-2000) mãi đén năm 2004 mới vào đời và đến năm 2008 đã bị chê bằng một ngôn từ lịch sự là quá tải. Vì không tìm nguyên nhân bệnh “quá tải” là do tổ chức cách học sai, nên không sao “chạy chữa” nổi trong cả nhiệm kỳ ông Nguyễn Thiện Nhân cũng như nhiệm kỳ ông Phạm Vũ Luận. Nhiệm kỳ ông Nguyễn Thiện Nhân để lại dấu ấn “chống tiêu cực”. Điều đó không sai, nhưng vẫn chưa tập trung vào điều tiêu cực nhất là không thay đổi được việc Học của con em. Trả lời một phụ huynh về việc dạy thêm và học thêm, ông lập luận rằng “không có người tiêu thụ hàng lậu thì không có buôn lậu” (!). Nhiệm kỳ ông Phạm Vũ Luận cũng lúng túng khi “vị tư lệnh” không chỉ nghĩ đến “giảm tải” mà còn đòi hỏi “giảm tải sâu”, nhưng chẳng hề giảm dược chút tải nào vì vẫn không tập trung nổi vào việc tổ chức việc Học của con em. Ấn tượng của người viết bài này là sự thất vọng khi nghe ông trả lời trên hội trường Quốc Hội [3]. Lẽ ra, ông Bộ trưởng cần chỉ ra một hướng đi tổng thể, thì gần như đã lạc vào chi tiết, nhất là khi trả lời về chuyện học tiếng Anh, và chê giáo viên phát âm kém học sinh ở các Trung tâm ngoại ngữ (!). Giải pháp “nhà trường Việt Nam mới” (VNEN) có thể là một nỗ lực tổng thể chăng? Giải pháp này cũng được dư luận quan tâm và nhiều lần lên tiếng ngay trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, nhưng chưa thấy ai trả lời, và cũng không thấy cấp cao nào yêu cầu tổng kết. 3. Điều lẽ ra đã nên làm Một việc lẽ ra nên làm và phải làm là tổng kết sự tồn tại của Nhà trường Việt Nam trải nhiều năm. Nhưng người viết bài này cũng nghĩ: không tổng kết có khi lại hay. Vì nếu tổng kết, chắc là lại theo thói quen, lại xoay quanh thành tích và tồn tại, và chắc chắn không tổng kết cách tổ chức việc Học của con em cả nước. Đó chính là điều Hồ Ngọc Đại từng tổng kết riêng rẽ nên đã đi đến kết luận chắc nịch dỡ ra làm lại từ đầu. “Dỡ ra” không có nghĩa cách chức ai, không nhằm giải tán cơ quan nào, mà cốt để tìm cách tổ chức việc học của con em ta từ khi bước chân vào nhà trường đến khi trưởng thành. Tiếc rằng, điều đó chưa làm được. Còn những ý kiến “phản biện” thì chỉ càng làm cho sự thể thêm rối tinh rối mù. Ngay ý kiến của một Giáo sư Toán ở Toulouse [4] phân tích và phê phán “nguyên lý dạy học từ trừu tượng đến cụ thể” cùng nhiều luận điểm khác (như bỏ thi cử), cũng cho thấy có sự hiểu nhau không đầy đủ. Thực ra điều đó đã được Gaston Bachelard [5] giảng từ lâu. Con người từ thời nguyên thủy đã có khả năng quan sát, thống kê, phân loại, nhưng đó mới chỉ là “tư duy tiền khoa học”. Nó chỉ manh nha cho phương pháp làm việc khoa học về sau khi đã khái quát hóa các sự vật và hiện tượng. Sang thời hiện đại, nhà giáo dục không thể dắt trẻ em đi lại từng bước thô thiển đời xưa, dù mang danh khoa học, mà cần dắt trẻ em “làm lại” theo cách ngược lại với cách làm xưa. Học nói thì trừu tượng hơn học ghi lại lời nói; học ghi lại lời nói thì trừu tượng hơn học nói và viết chính xác, lô gich, văn hoa… Nếu cứ đi lại theo con đường từ cụ thể đến trừu tượng thì làm sao trẻ em có thể chỉ trong dăm bảy tháng “làm lại” công trình của A. de Rhodes đã làm trong hơn hai chục năm để tìm ra cách ghi tiếng Việt bằng bộ chữ gọi bằng chữ Quốc ngữ?
Và làm sao có thể đưa vào tay trẻ em từ 6 tuổi đến 17 hoặc 18 tuổi cả kho từ vựng tiếng Việt tích tụ nhiều nghìn năm? Chẳng lẽ cho thanh thiếu niên cả nước học nhặt nhạnh lối hái lượm bằng cách thuộc lòng từ điển? Các giáo sư không thống nhất được với nhau, khiến công chúng càng thêm ngỡ ngàng. [6] 4. Cách tháo gỡ cuộn chỉ rối Có hai cách hợp lý để tháo gỡ cuộn chỉ rối. Một cách là lần tìm một đầu rồi rút dần. Một cách là cắt một điểm giữa đám chỉ rối và rút dần. Cả hai cách đó trong giải pháp giáo dục quốc dân Việt Nam hiện thời đều nằm trong thay đổi phương thức tổ chức nền Giáo dục quốc dân. Cốt lõi của hệ thống Giáo dục quốc dân nằm ngay trong khái niệm nhà trường, ở đó khâu trọng yếu duy nhất là tổ chức việc học. Tổ chức lại việc học, chứ không phải là những thứ khác xung quanh hoặc xa lạ với việc học. Tổ chức lại cái phương thức nhà trường chứ không chạy quanh hoặc lánh xa nhà trường là nơi diễn ra việc học. Có thay đổi “căn bản” đến đâu, “triệt để” đến đâu, cũng chỉ xoay quanh thay đổi căn bản và triệt để việc Học của con em. Thi cử cũng xoay quanh việc học: hoàn toàn có thể bỏ thi, thay vào đó bằng cách đánh giá khác, một khi tổ chức được việc tự đánh giá và tự kiểm tra ngay trong quá trình học từ tấm bé đến lúc trưởng thành. Công việc thay đổi hình thức đánh giá không qua thi cừ này không thoát khỏi việc tổ chức lại cách học của người học từ lớp 1 trở lên. Công việc thay đổi cách học của toàn thể người học trong cả nước đã được Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng gợi ý rất rõ khi nói đến người học (tài liệu đã dẫn): “Mỗi con người là một thế giới riêng, không ai giống ai; và mặt khác, họ đều là thành viên của một cộng đồng cùng loại". “Triệt tiêu hoặc làm lu mờ vai trò của cá nhân sẽ làm mất động lực phát triển. Quên tư cách thành viên của cộng đồng sẽ làm hư hỏng hoặc rạn nứt nền tảng văn hóa". “Từ những cá nhân được hoàn toàn giải phóng, được hoàn toàn tự do, phát triển tối đa theo các thế mạnh của mình, cộng lại sẽ có một cộng đồng dân tộc với sức mạnh của cấp số nhân”. Thực hiện một cuộc đổi mới căn bản, triệt để nền Giáo dục quốc dân chính là nhằm vào cốt lõi dân trí của những con người tự do tiềm tàng đó. Thực hiện một cuộc đổi mới căn bản, triệt để nền Giáo dục quốc dân không thể bỏ qua sự học nhằm vào cốt lõi dân trí của những con người tự do tiềm tàng đó. Đối xử với những học sinh tiềm tàng một nhân cách tự do không thể bằng những giải pháp thiếu tự do. Hãy để các cá nhân và các nhóm được tự do đề xuất chương trình giáo dục được định nghĩa như một lý tưởng đào tạo và sách giáo khoa như những bạn đồng hành của giáo viên và học sinh trên con đường đi tới lý tưởng. Không một nhóm nào (trừ nhóm lợi ích) dám cam đoan sẽ không lặp lại bài học cũ, nếu vẫn không thay đổi tư duy giáo dục lấy việc Học của con em làm trung tâm nghiên cứu. Hãy đối xử với các sản phẩm tổ chức lại việc học của các nhóm một cách dân chủ, không thiên vị bên nào. Vẫn chưa muộn để “đoàn kết lại” với Công nghệ Giáo dục hoặc phương án dỡ ra làm lại từ đầu mang tên tác giả Hồ Ngọc Đại. Theo cách này, ngay một giải pháp rất tự tin như của Hồ Ngọc Đại cũng phải tự điều chỉnh để càng ngày càng xứng là một giải pháp mang tầm quốc gia. Khi người dân có nhiều giải pháp để chọn lựa, sẽ không lường được kết quả sẽ tốt đẹp như thế nào. Một kết luận Bàn mọi chuyện, đi đâu về đâu rồi cũng đến chỉ một nguồn ánh sáng: nhà giáo dục, đứng trên mọi cương vị, làm việc gì cũng phải xoay quanh việc học của con em, không đi theo hướng đó thì có tháo gỡ được bao nhiêu vẫn chưa đi đúng đường của nhà giáo dục! Hà Nội, 19 tháng Ba 2017 Chú thích của tác giả [1] Vũ Ngọc Hoàng, Đổi mới giáo dục và món nợ với cha ông, Không làm rõ, nắm chắc triết lý, mục tiêu giáo dục, đổi mới sẽ mất phương hướng, http://ift.tt/2mDCBVW Thầy phải là người bạn lớn, bình đẳng, đồng hành cùng học trò đi tìm chân lý. http://ift.tt/2mql0z3 Khoa học chính trị, lịch sử nhất định phải đổi mới tư duy dạy và học, http://ift.tt/2mKWytY Tính hệ thống trong nền giáo dục nước ta đang bị chặt khúc, thiếu liên kết, http://ift.tt/2mV3UNg Một số vấn đề nổi cộm trong quản lý giáo dục, http://ift.tt/2mC11hb [2] Hồ Ngọc Đại, nhiều tài liệu được nhà xuất bản Giáo dục tái bản, từ 1982 đến nay, như Tâm lý học dạy học, Bài học là gì?, Công nghệ giáo dục, Cái và Cách, Vấn đề dạy văn … cùng rất nhiều Sách giáo khoa thực nghiệm bậc tiểu học. [3] Xem lại phiên trả lời chất vấn: http://ift.tt/2nU4aNw [4] Gaston Bachelard, Sự hình thành tinh thần khoa học, Tri thức xuất bản, Hà Nội, 2010. [5] Nguyễn Tiến Dũng, Phản biện giáo sư Hồ Ngọc Đại về Giáo dục (bài từ 1 đến 6) http://ift.tt/2oIE1hQ Đường dẫn trên có gần đủ những bài cả hưởng ứng lẫn phản biện khác. [6] Sau bài viết của Hồ Ngọc Đại, Nếu có công nghệ giáo dục, 30 năm sau sẽ có một dân tộc khác, http://ift.tt/28NxOOE có nhiều ý kiến hiểu không thấu đáo, rất khó tranh luận, thí dụ: “Xin hỏi Giáo sư: Thực nghiệm từ 1985, có phải đến nay đã 31 năm rồi không? Vậy những lớp thực nghiệm đầu tiên, họ đã thành người gì cả rồi?” (hiểu nhầm “thực nghiệm” là gì); “30 năm sau sẽ có một dân tộc khác là khác thế nào giáo sư có thể dự đoán được chưa.” (hiểu nhầm “dân tộc khác” là gì); “Giáo sư giải thích cho tôi rõ câu "họ dạy một lớp 30 học sinh còn tôi dạy 30 học sinh trong một lớp" ngữ nghĩa là thế nào ạ tôi không hiểu đó là nghệ thuật đảo ngữ hay là gì vậy?” (không hiểu đầy đủ một cách diễn đạt); “Ông GS này định biến dân tộc Việt Nam thành dân tộc gì đây? Hãy dẹp ngay cái công nghệ vớ vẩn đó đi. Chúng tôi không muốn trở thành một dân tộc khác; hãy để cho trẻ em được làm người đừng lấy các con làm vật thí nghiệm nữa!!!!” (vẫn hiểu nhầm “dân tộc khác” là gì); vân vân … Have a nice day!LTS: Trước thông tin Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, nhóm tác giả Việt Cường bày tỏ sự vui mừng và tin tưởng vào sự quan tâm, chú trọng phát triển giáo dục của lãnh đạo đất nước. Nhân sự kiện này, nhóm tác giả cũng gửi một số góp ý đến Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực nhằm khắc phục những tồn tại của nền giáo dục hiện hành. Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết! Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc làm Chủ tịch Hội đồng, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm Phó Chủ tịch Hội đồng. Thế là sau rất nhiều năm tháng, lần đầu tiên nước ta có một Hội đồng Quốc gia về Giáo dục và Đào tạo do chính người đứng đầu Chính phủ làm Chủ tịch. Hy vọng rằng những vấn đề mang tính chiến lược trọng phát triển Giáo dục và Đào tạo, những vấn đề căn bản về Luật Giáo dục (trong đó có cả Luật Giáo dục đại học và Giáo dục nghề nghiệp), rồi những vấn đề lớn như: Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân, Khung trình độ giáo dục quốc gia, Chiến lược và quy hoạch phát triển nhân lực đất nước… sẽ được Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực nhanh chóng giải quyết một cách khoa học, hợp lý, hiệu quả trên cơ sở thực tiễn đời sống chính trị - kinh tế - văn hoá - xã hội của đất nước hôm nay và trong tầm nhìn đến 2025 hoặc 2030. Phải khẳng định rằng nhiệm vụ của Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực rất nặng nề, ngổn ngang trăm công nghìn việc.
Hội đồng phải nghiên cứu, tư vấn giúp Chính phủ chỉ đạo, điều hành, quyết định các chính sách, biện pháp quan trọng phát triển giáo dục, đào tạo, giáo dục nghề nghiệp và phát triển nguồn nhân lực; góp ý kiến về việc xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách, đề án quan trọng thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Lần đầu tiên, chúng ta đã có một Bộ Tham mưu tầm cỡ quốc gia để chỉ đạo hoạt động giáo dục và đào tạo của đất nước. Chúng tôi tin tưởng và hi vọng rằng Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực sẽ hoàn thành tốt chức trách của mình, góp phần quan trọng “Đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục nước nhà” theo đúng tinh thần Nghị quyết 29 của Đảng. Chúng tôi cho rằng việc cấp thiết đầu tiên cần phản làm ngay là đổi mới hệ thống giáo dục hiện hành. Bắt đầu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, rồi xuống các Sở, Phòng, Trường… Cần phải nhanh chóng cơ cấu lại hệ thống các Cục, Vụ, Viện ở cơ quan Bộ; các Phòng, Ban… ở cơ quan Sở… sao cho tạo ra một bộ máy quản lý giáo dục tinh gọn, hiệu quả, mang tính chuyên nghiệp. Cũng cần rà soát, đánh giá, phân loại, sắp xếp lại đội ngũ chuyên viện giáo dục các cấp; cần loại bỏ những người thiếu năng lực, chấn chỉnh lại những đơn vị thường phát hành những Chỉ thị, những Thông tư “Lên giời” gây nhiều bức xúc cho xã hội. Việc cấp thiết là đổi mới ngay hệ thống quản lý và tuyển dụng giáo viên công lập; xoá bỏ tình trạng phân cấp quản lý chồng chéo hiện nay: giáo viên Mầm non, Tiểu học, Trung học Cơ sở thì do địa phương quản lý; giáo viên Trung học Phổ thông thì do Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý; giáo viên Đại học và Cao đẳng thì do từng trường quản lý. Điều này dẫn đến sự phụ thuộc của biên chế viên chức giáo dục vào tổng biên chế viên chức của các tỉnh, thành…, dẫn đến sự lộn xộn, thiếu đồng bộ, gây ra nhiều thiệt hại và tiêu cực trong tuyển dụng viên chức giáo dục. Theo thiển ý chúng tôi, hệ thống giáo viên công lập cả nước nên tập trung vào một mối, do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý. Các địa phương chỉ làm nhiệm vụ hỗ trợ ngành giáo dục thực hiện tốt nhiệm vụ của mình chứ không có quyền quyết định, hoặc làm thay sứ mệnh giáo dục và đào tạo của ngành. Tình trạng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định thế này, địa phương vẫn làm thế khác như việc điều chuyển giáo viên Trung học Cơ sở xuống dạy Mầm non như ở tỉnh Thanh Hoá vừa rồi cần phải chấm dứt ngay. Thực tế cho thấy, các địa phương thường có quan niệm: viên chức là của họ, quỹ lương do họ trả, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ quản lý về mặt chuyên môn, cho nên chẳng có vai trò gì trong việc tuyển dụng, sắp xếp và bổ nhiệm đội ngũ cán bộ viên chức của mình. Dẫn đến nhiều trường hợp lãnh đạo một số địa phương đã tuyển dụng và cất nhắc hàng loạt con em và những người thân của mình vào ngành giáo dục, bất chấp năng lực, trình độ, nhân cách của người được tuyển dụng và đề bạt. Ở nhiều tỉnh thành, ý kiến của người lãnh đạo cao nhất đã tạo thành một khu vực quyền lực tuyệt đối, không ai dám làm trái hoặc phản đối lại. Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực cần phải nhanh chóng thay đổi hệ thống quản lý và tuyển dụng này thì mới tạo ra bước đột phá trong đổi mới giáo dục ở nước ta. Mọi tư tưởng, triết lý giáo dục từ xưa tới nay đều khẳng định và trò quyết định của người thầy trong chất lượng đào tạo. Không có đội ngũ thầy cô giáo giỏi và tốt, mọi đổi mới đều thất bại. Thiết nghĩ, trong biết bao công việc ngổn ngang, phức tạp và to lớn mà Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực phải thực hiện, việc đổi mới ngày hệ thống quản lý giáo dục nhiều bất cập hiện nay là việc cấp thiết đầu tiên. Đó là những suy nghĩ chủ quan của một nhóm “Các lão giáo già” chúng tôi, rất mong nhận được sự chia sẻ, góp ý của độc giả. Have a nice day!LTS: Vấn đề dân chủ trong trường học là một vấn đề được phản ánh nhiều trên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam. Truy tìm ngọn nguồn nguyên nhân của việc mất dân chủ trong trường học, cô giáo Đỗ Quyên khuyến khích các giáo viên dũng cảm dám nói lên ý kiến của mình. Đồng thời, cô Đỗ Quyên cũng nhắn nhủ các thầy cô cũng cần đảm bảo năng lực chuyên môn để tránh bị Ban giám hiệu gây khó dễ. Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết! Không có một bản báo cáo nào ở các trường học lại thiếu đi câu này “Nhà trường đã thực hiện tốt quy chế dân chủ…” Nhưng thực tế thì sao? Giáo viên có được nói lên suy nghĩ của mình? Được bày tỏ tâm tư nguyện vọng hay chỉ biết cam chịu, chỉ biết nhẫn nhịn phục tùng, thực hiện mọi yêu cầu quy định của nhà trường mà cụ thể là của Ban giám hiệu đề ra cho dù những yêu cầu ấy mọi người vẫn cho là bất hợp lý? Ngay từ đầu năm học, nhiều khoản thu chi được nhà trường đưa ra để huy động sự đóng góp của phụ huynh, giáo viên phải là người truyền tải thông điệp sao cho cha mẹ học sinh đồng thuận để họ móc hầu bao.
Nhiều khoản thu cao hơn quy định, nhiều khoản chi bất hợp lý mà chỉ nhìn qua bảng thống kê ai cũng biết được. Vậy mà tuyệt nhiên trong cuộc họp hội đồng, không bao giờ có một ý kiến phản hồi. Mặc dù trong cuộc họp, khi nào cũng có mục “Ý kiến của giáo viên” và như thường lệ trong tất cả biên bản đều có dòng chữ thật đẹp “100% thống nhất với kế hoạch đã triển khai”. Với sự đồng thuận, sự nhất trí tuyệt đối như thế đúng lý ra đó phải là những yêu cầu, những quy định hợp lòng dân. Nhưng sự thể lại hoàn toàn khác, những bất bình, bức xúc được dồn nén trong lòng để rồi sẵn sàng bung ra bên lề các cuộc họp, trong quán cà phê hay vài ba mái đầu chụm vào rì rầm to nhỏ. Chuyện thu chi đã thế, chuyện dạy học còn nhiêu khê hơn nhiều. Không ít những mô hình, những phương pháp, những hình thức dạy học được cấp trên chỉ đạo áp dụng vào đổi mới, trong giảng dạy thực tế lại không đạt hiệu quả như mong muốn vì thiếu tính thực tế (giáo viên thường đùa nhau đó là sản phẩm của những người ngồi phòng máy lạnh). Nhưng cũng chẳng thầy cô nào đủ can đảm để có ý kiến nói gì đến việc phản đối. Đã thế, khi báo cáo để cấp trên thẩm định rút kinh nghiệm để có sự điều chỉnh lại, chỉ thấy toàn ưu điểm vượt trội. Điển hình nhất phải nói đến "căn bệnh thành tích" nó đã trở thành căn bệnh trầm kha không dễ gì chữa nổi. Chuyện học sinh ngồi nhầm lớp, chuyện chạy theo các phong trào, các cuộc thi làm màu mà bỏ qua chất lượng học tập thật sự… Phần lớn giáo viên không đồng tình với những việc làm ấy nhưng họ lại đồng lòng, thỏa hiệp vì nhiều lẽ, trong đó có phần không dám nói sự thật. Bởi thực tế nhiều thầy cô sợ bản thân mình bị liên lụy. Một số người sống theo kiểu an phận thế nào cũng xong, hay không phải việc mình nên không quan tâm. Số khác non kém về chuyên môn sợ đấu tranh bản thân sẽ gặp rắc rối khi bị Ban giám hiệu để ý. Chính Ban giám hiệu của các trường cũng chẳng dám nói, chẳng dám đấu tranh với cấp trên của họ, thế là dưới lừa trên, trên lại lừa cấp trên nữa. Cái vòng luẩn quẩn ấy đã góp phần làm cho nền giáo dục của ta đáng buồn như hiện nay. Khi giáo viên có năng lực và biết đoàn kết Giáo viên không dám nói lên sự thật, càng không dám phản đối những điều mình cho là không đúng phần nhiều do thiếu năng lực chuyên môn. Cái tâm lý luôn lo sợ mình bị “soi”, bị Ban giám hiệu làm khó bằng cách dự giờ đột xuất, kiểm tra hồ sơ bất ngờ… đã kìm hãm ý chí đấu tranh trong họ. Chưa nói đến một bộ phận không nhỏ thầy cô luôn xu nịnh để vụ lợi cá nhân. Có người sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn để hạ bệ đồng nghiệp hòng chiếm vị trí độc tôn. Một số ít thầy cô không thỏa hiệp với cái xấu, đứng lên tranh đấu nhưng họ chẳng hề nhận được sự ủng hộ của đồng nghiệp (có chăng chỉ là sự ủng hộ ngầm) thế là họ trở nên lẻ loi, đơn độc và dĩ nhiên sẽ bị “tiêu diệt”. Một vài đồng nghiệp của tôi kể lại rằng khi liên tục đấu tranh với những bất công, những tệ nạn trong nhà trường thì cuối năm tên họ có trong danh sách luân chuyển. Ban giám hiệu đã lấy mọi lý do như công tác lâu năm, chuyển đi tăng cường đơn vị mới… Có lý như thế thì giáo viên cũng chẳng thể nào có ý kiến được. Một mũi tên trúng hai đích, vừa dập tắt được đấu tranh vừa làm gương cho những ai còn có tư tưởng ấy. Đây chính là lời cảnh báo, là thông điệp mà họ gửi tới cho những ai còn có tư tưởng đi ngược với ước muốn và nhu cầu của cấp trên. Muốn thiết lập dân chủ nơi trường học, buộc tất cả giáo viên phải biết đấu tranh, biết lên tiếng. Ngoài sự quyết tâm đoàn kết, đồng lòng thật cao đòi hỏi mỗi thầy cô phải có phải có năng lực chuyên môn vững vàng, luôn gương mẫu để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Có như thế, dù Ban giám hiệu có gây sức ép như chờ sơ hở để bắt ne bắt nẹt mọi chuyện, hoặc kiểm tra hồ sơ và dự giờ đột xuất cũng chẳng hề hấn gì. Bản thân mình đã gương mẫu chẳng sợ gì bị Ban giám hiệu làm khó. Và khi mình làm tốt công việc được giao mới có thể ngẩng cao đầu phê phán người khác. Have a nice day!Ứng dụng triệt để công nghệ thông tin là một trong những điểm mới nổi bật trong công tác tổ chức thi quốc gia và tuyển sinh đại học, cao đẳng mà Bộ Giáo dục và Đào tạo áp dụng năm 2017. Kể từ ngày 1/4/2017, thí sinh có thể tra cứu thông tin liên quan đến tuyển sinh của tất cả các trường đại học, cao đẳng sư phạm tại địa chỉ http://ift.tt/2oINJ3H Trao đổi với báo chí chiều 31/3, ông Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: Cổng thông tin tuyển sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo tích hợp các thông tin liên quan đến công tác chỉ đạo điều hành, cơ sở dữ liệu về kết quả kỳ thi quốc gia, đề án tuyển sinh và điều kiện xét tuyển của các trường, hệ thống nhập dữ liệu thống kê nguyện vọng của thí sinh. Và các thông tin cần thiết khác theo Quy chế thi quốc gia, Quy chế tuyển sinh năm 2017. “Cổng thông tin là nơi cung cấp thông tin tuyển sinh công khai, chính thức với dữ liệu cập nhật, chính xác nhất từ các trường. Hiện tại đã có trên 300 cơ sở đào tạo đại học và các trường cao đẳng sư phạm đã công khai Đề án tuyển sinh năm 2017 trên cổng thông tin này”, ông Nguyễn Sơn Hải nhấn mạnh.
Ngoài ra, cổng thông tin tuyển sinh năm nay được triển khai trên diện rộng, nhằm mang đến sự tiện lợi cho thí sinh trong việc truy cập, tìm kiếm, tra cứu thông tin, từ đó chọn lựa các chương trình học, đăng ký và sắp xếp nguyện vọng phù hợp với mong muốn và định hướng của bản thân. Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin cho biết thêm, thí sinh hoàn toàn có thể tra cứu tất cả những thông tin cần thiết để thực hiện đăng ký xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng sư phạm như: - Thông tin về Đề án tuyển sinh của các cơ sở đào tạo đại học và các trường cao đẳng sư phạm như thông tin các ngành tuyển sinh năm 2017, điều kiện đảm bảo chất lượng, phương thức xét tuyển, điều kiện xét tuyển thẳng… Trên cơ sở các thông tin này, thí sinh có thể cân nhắc, lựa chọn ngành đăng kí tuyển sinh phù hợp nhất. - Thông tin về đầu mối liên hệ của các Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học, trường cao đẳng sư phạm để hỗ trợ, giải đáp thắc mắc các nội dung liên quan đến kỳ thi quốc gia và tuyển sinh năm 2017. - Thông tin về Quy chế thi, Quy chế tuyển sinh, văn bản chỉ đạo, điều hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo, phân chia các cụm thi và các văn bản khác liên quan đến kỳ thi trung học phổ thông quốc gia và tuyển sinh năm 2017 này. Hướng dẫn thí sinh cách tra cứu Theo ông Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, thí sinh muốn tra cứu chính xác thông tin cần tìm chỉ cần thực hiện qua 3 bước đơn giản như sau: Bước 2: Gõ mã trường hoặc tên trường hoặc tên ngành cần tìm vào ô “Tìm kiếm”, sau đó bấm phím Enter hoặc nút “Tìm kiếm”. Ngay lập tức, danh sách các cơ sở đào tạo cần tìm sẽ được liệt kê lên màn hình. Bước 3: Muốn xem thông tin một cơ sở đào tạo nào thì chỉ cần bấm nút chuột trái vào tên cơ sở đào tạo đó. Từ đây, thí sinh có thể tra cứu các thông tin chi tiết liên quan đến kỳ thi tuyển sinh năm 2017 của nhà trường như ảnh dưới đây minh họa thông tin của Trường Đại học Luật Hà Nội. Ông Hà nhấn mạnh, đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật cho Cổng thông tin tuyển sinh luôn luôn thường trực, sẵn sàng hỗ trợ tối đa thí sinh và phụ huynh trong quá trình tìm hiểu và tra cứu thông tin phục vụ đăng ký dự thi đại học, cao đẳng năm nay. Have a nice day!Sáng sớm hôm nay 31/3, cựu Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đã bị bắt sau khi Tòa án Quận trung tâm Seoul phê chuẩn lệnh bắt theo yêu cầu của các Công tố viên, với cáo buộc hàng loạt tội danh: đòi hối lộ, lạm dụng quyền lực, lộ bí mật quốc gia... Bước ngoặt mới đối mặt với vòng lao lý ập đến chỉ 3 tuần sau khi bà Park Geun-hye bị phế truất chức vụ Tổng thống bằng phán quyết luận tội lịch sử của Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc, và cũng chỉ vỏn vẹn 10 ngày sau khi bị thẩm vấn. Korea Times ngày 31/3 cho biết, với quyết định bị bắt sáng nay, bà Park Geun-hye đã trở thành cựu Tổng thống Hàn Quốc thứ 3 bị bắt, sau cựu Tổng thống Roh Tae-woo và Chun Doo-hwan những năm 1990. Các Công tố viên cáo buộc bà Park Geun-hye thông đồng với bạn thân Choi Soon-sil để buộc hàng chục tập đoàn kinh tế phải "tặng" tổng cộng 70 triệu USD cho 2 cơ sở đáng ngờ, Mir và K-Sports đều được điều khiển bởi Choi Soon-sil.
Bà Park Geun-hye bị buộc tội có dính lứu đến một "danh sách đen" hơn 9000 nghệ sĩ, nhà văn, nhà làm phim và các ngôi sao trong làng giải trí Hàn Quốc chỉ trích chính phủ của bà, cấm các cơ quan chính phủ hỗ trợ tài chính cho các đối tượng trong "danh sách đen". Các Công tố viên cáo buộc cựu Tổng thống đã lạm dụng quyền lực, gây sức ép cho các phụ tá phải sa thải các quan chức Bộ Văn hóa nào phản đối các biện pháp phân biệt đối xử với những người trong "danh sách đen". Park Geun-hye cũng bị cáo buộc can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động quản lý doanh nghiệp của các tập đoàn như Hyundai Motor, POSCO và KT bằng cách gây sức ép họ phải ký hợp đồng với các công ty của Choi Soon-sil. [1] Bình luận đáng chú ý từ Thời báo Hoàn Cầu Thời báo Hoàn Cầu ngày 31/3 có bài xã luận bình luận về sự kiện bà Park Geun-hye bị bắt. Một trong những cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc này bình luận: "Park Geun-hye chỉ trong chớp mắt từ Tổng thống Hàn Quốc biến thành nghi phạm, là minh chứng nữa cho lời nguyền 'kết cục khó có hậu' của lãnh đạo quốc gia này. Từ năm 1948 đến trước khi bà Park Geun-hye lên nắm quyền, Hàn Quốc đã trải qua 10 đời Tổng thống. Trong số đó 3 người bị lật đổ, 1 người bị ám sát, 1 người tự tử vì bị điều tra, 2 người bị phạt tù sau được ân xá, 3 người còn lại uy tín cũng thấp vì cáo buộc để gia đình, quyến thuộc nhận hối lộ. Đời Tổng thống nào gần như cũng xảy chuyện, vài vị Tổng thống những năm gần đây đại đa số đều không chống lại được sự thẩm tra nghiêm minh của pháp luật, điều này đã dẫn đến hai phán doán khác nhau về giá trị quan: Nhóm quan điểm thứ nhất cho rằng, đến Tổng thống còn bị pháp luật truy tố khi phạm tội, đó là thắng lợi của dân chủ. Đó là minh chứng cho thấy ý chí dân chủ của Hàn Quốc rất lớn mạnh. Nhóm quan điểm thứ hai cho rằng, dân chủ ở Hàn Quốc đã vận hành không tốt, hàng loạt vấn đề xã hội lớn như giới tài phiệt thao túng kinh tế - chính trị, đã không giải quyết được. Chính vì vậy Tổng thống mới trở thành "dê tế thần", tạo nên vòng xoáy không lối thoát.
Hàn Quốc là xã hội mà của cải tập trung cao độ vào một nhóm người. Đại bộ phận GDP của quốc gia này đến từ 10 doanh nghiệp hàng đầu, gọi là các chaebol. Hoạt động phân phối lợi ích thương mại bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự cấu kết giữa thương gia và chính quyền. Trong bối cảnh chưa có những cải cách triệt để tầm quốc gia, xử phạt Tổng thống trở thành một biện pháp đề "xì" áp lực dư luận xã hội. Các quan chức cấp cao Hàn Quốc rất ít bị giám sát bởi các cơ chế mang tính thể chế, điều này mới khiến cho Choi Soon-sil can thiệp chính sự, lũng đoạn suốt một thời gian dài mà không có sự can thiệp nào mang tính thể chế. Xã hội Hàn Quốc không chỉ cần một phán quyết với bà Park Geun-hye, mà cần cái lớn hơn là kiểm soát quyền lực, cải cách sâu sắc mối quan hệ giữa quan chức với thương gia". [2] Cái kết tất yếu của việc buông lỏng kiểm soát quyền lực Góc nhìn và ẩn ý của Thời báo Hoàn Cầu khi bàn về thể chế chính trị Hàn Quốc xin được gác lại một bên, qua một vài nhận xét trích dẫn phía trên, người viết nhận thấy: Những nhận định của tờ báo này về việc kiểm soát quyền lực, đặc biệt là quan hệ đan xen phức tạp giữa chính khách với doanh nhân là một bài toán, một chủ đề nóng của không chỉ xứ sở kim chi, mà còn đặt ra với không ít quốc gia, dân tộc khác. Cá nhân người viết cho rằng, đây là những thách thức mang tính sống còn không chỉ với số phận chính trị của một chính khách, mà còn với tương lai của cả một quốc gia. Theo dòng sự kiện được Korea Times thống kê lại các sự kiện dẫn đến việc bà Park Geun-hye bị bắt giữ, thì khởi đầu của bi kịch là vụ đài truyền hình JTBC ngày 24/10/2016 công bố một máy tính bảng của Choi Soon-sil. Máy tính bảng này cho thấy bà Choi Soon-sil đã chỉnh sửa các bài phát biểu của Tổng thống Park Geun-hye [3], mọi việc bắt đầu vỡ lở và ngày càng tồi tệ từ đây. Tuy nhiên, người viết đồng tình với Thời báo Hoàn Cầu ở nhận định, đây chỉ là giọt nước tràn ly, ung nhọt tới ngày phải vỡ trong câu chuyện kiểm soát quyền lực. Kết cục bà Park Geun-hye phải đối mặt hôm nay, có nguồn gốc từ quyết định của cha mình từ mấy chục năm trước. Theo Wikipedia: "Sau cuộc binh biến năm 1961, Tổng thống Park Chung Hee quyết định cải tạo tình trạng nghèo nàn của đất nước bằng một công cuộc công nghiệp hóa thần tốc thông qua việc khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp lớn có sẵn – các chaebol. Chính phủ đưa ra kế hoạch phát triển công nghiệp, chaebol thực hiện các kế hoạch này. Để các chaebol yên tâm thực thi nhiệm vụ, chính phủ chủ động cho các chaebol vay với lãi suất rất thấp thông qua các ngân hàng nhà nước. Các ngân hàng quốc doanh còn được lệnh phải bảo lãnh nợ nước ngoài cho các chaebol, để họ có thể vừa thoải mái tiếp cận nguồn tín dụng trong nước, vừa "vô tư" đi vay nợ nước ngoài. Tổng thống Park cũng giảm thuế đánh vào các chaebol, đặc biệt là các công ty xây dựng, khi chính phủ bắt đầu xây dựng cơ sở hạ tầng như đường cao tốc và cầu ở Hàn Quốc". [4] Vai trò trụ cột của các chaebol trong việc biến nền kinh tế Hàn Quốc từ nghèo nàn lạc hậu thành con rồng châu Á là không thể phủ nhận, thậm chí nó trở thành đặc trưng của kinh tế - chính trị Hàn Quốc đương đại. Nhưng mặt trái của việc tập trung nguồn lực quốc gia vào một số tập đoàn mà không có cơ chế giám sát, quản lý quyền lực hiệu quả đã đến lúc phải trả giá. Nếu so sánh về xuất phát điểm nền kinh tế cũng như những bối cảnh địa chính trị phức tạp, thì có lẽ Hàn Quốc và Đài Loan không khác nhau là bao. Ngày nay, cả hai đều trở thành "con rồng châu Á" về kinh tế. Tuy nhiên Đài Loan không dựa trên các trùm tài phiệt hay còn gọi là các chaebol như Hàn Quốc, sự tăng trưởng của nền kinh tế Đài Loan [5] bền vững và ổn định hơn Hàn Quốc. Bắt bà Park Geun-hye là sự kết thúc khủng hoảng hay mới chỉ khởi đầu? Đoạn kết bài xã luận của Thời báo Hoàn Cầu đặt ra thật đáng suy ngẫm: "Bất luận bà Park Geun-hye có bị phạt tù hay không, hoặc sẽ phải ngồi tù bao nhiêu năm, rất có khả năng sự kiện bà bị phế truất và truy tố sẽ được người ta nhớ kỹ như dấu mốc của một thời đại đặc thù ở Đông Bắc Á. Hiện tại câu hỏi đặt ra là, liệu sự kiện bà Park Geun-hye có phải dấu chấm hết cho những biến động trên bán đảo Triều Tiên, hay đây mới chỉ là sự bắt đầu của một thời kỳ bất ổn mới?" [2] Cá nhân người viết cho rằng, tác động của sự kiện cựu Tổng thống Park Geun-hye bị phế truất và truy tố có lẽ chủ yếu giới hạn trong phạm vi chính trường Hàn Quốc. Còn bán đảo Triều Tiên là bàn cờ chính trị của các siêu cường, đặc biệt là Trung Quốc và Hoa Kỳ so găng, mà Hàn Quốc hay Triều Tiên chưa chắc đã có thể nắm quyền chủ động. Tuy nhiên, bất cứ chính khách nào kế tục bà Park Geun-hye trở thành Tổng thống chính thức thứ 12 của Hàn Quốc cũng cần phải giải quyết điểm yếu mấu chốt mang tính thể chế, đó là kiểm soát quyền lực, nếu không muốn bi kịch tái diễn. Tất nhiên đây là công việc rất khó khăn và phức tạp, 2 đời Tổng thống Hàn Quốc cũng đã từng nỗ lực nhưng chưa thành công là ông Kim Dae-jung và người kế nhiệm Roh Moo-hyun. [4] Nhưng nếu không thay đổi, sự tồn vong của một trong những "con rồng châu Á" sẽ phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức sống còn khi nội bộ bất ổn kết hợp với những biến động khó lường từ bàn cờ địa chính trị Triều Tiên. Quyền lực một khi không được giám sát bởi cơ chế hiến định, bằng hệ thống pháp luật minh bạch và hiệu quả với sự tham gia sâu rộng của các tầng lớp xã hội, thì nó không chỉ dẫn đến sự tha hóa. Quyền lực không kiểm soát hay mất kiểm soát có thể dẫn tới sự sụp đổ của cả một thể chế, thậm chí là sự xóa sổ một quốc gia trong một số tình huống nhất định, khi quốc gia ấy nằm trong bàn cờ địa chiến lược của các siêu cường. Tài liệu tham khảo: [1]http://ift.tt/2nQ0sVk [2]http://ift.tt/2mW8CMD [3]http://ift.tt/2nrcaTg [4]http://ift.tt/2mVX9wA [5]http://ift.tt/2nrnQFr Have a nice day!LTS: Ngày 24/3 vừa qua, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã chủ trì Hội thảo về dân chủ trong các nhà trường, các cơ sở giáo dục hiện nay. Theo Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch Hội tâm lý giáo dục Hà Nội cho rằng, hiện nay không chỉ có ngành giáo dục chưa thực hiện được dân chủ mà ở ngành nào, cấp nào khi tìm hiểu kỹ đều thiếu dân chủ. Nhưng thiếu dân chủ trong giáo dục, trong nhà trường sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến thế hệ trẻ. Trong bài viết gửi tới Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Lâm cho rằng, mỗi trường học có thể thực hiện tốt dân chủ nếu các thầy cô, cán bộ quản lý trong mỗi nhà trường thực sự quan tâm và mong muốn thực hiện. Báo điện tử Giáo dục Việt Nam rất mong nhận được nhiều giải pháp từ các chuyên gia, thầy cô để vấn đề dân chủ trong trường học được thực hiện mạnh mẽ và hiệu quả trong thời gian tới. Hôm nay, tòa soạn trân trọng gửi tới độc giả 5 giải pháp mà thầy Lâm đưa ra. Thứ nhất, phải nhận thức đúng về vai trò dân chủ trong trường học Dân chủ là sản phẩm tinh thần, sản phẩm đỉnh cao của văn hóa nhân loại, chỉ có xã hội văn minh thật sự được điều hành bởi một hệ thống pháp luật chặt chẽ, nhân văn mới có dân chủ. Chỉ có xã hội dân chủ mới đáp ứng được sự phát triển nhu cầu bậc cao của con người theo đúng thang bậc nhu cầu của con người mà nhà tâm lý học Maslow đã nghiên cứu. Con người không chỉ có nhu cầu sống, nhu cầu an toàn, nhu cầu giao tiếp mà người ta đều mong muốn tự khẳng định mình, được tôn trọng và được cống hiến làm một con người tự do theo đúng nghĩa. Chỉ sống trong một môi trường dân chủ con người mới đáp ứng được nhu cầu cao đẹp đó.
Đặc biệt trong giáo dục, dân chủ là thể hiện cao nhất sự tôn trọng con người. Giáo dục không trên cơ sở tôn trọng con người, không khuyến khích con người cống hiến, con người tự tin, tự trọng, tự chủ trong mọi việc làm của mình, nền giáo dục đó không thể coi là nền giáo dục có chất lượng. Chất lượng giáo dục là chất lượng cuộc sống của con người được đáp ứng, được thỏa mãn những nhu cầu bậc cao. Nói đến chất lượng cao của giáo dục trước hết học sinh phải được giải phóng về tinh thần, tự do phát triển nhân cách theo cách riêng và chỉ có dân chủ mới giúp thầy cô phát huy được sáng tạo, tài năng của mình cho sự nghiệp trồng người. Thứ hai, phải thực hiện triệt để quản lý bằng dân chủ trong các nhà trường Hiện nay quản lý các cơ sở giáo dục đào tạo, Đảng, Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều văn bản để phát huy dân chủ trong các nhà trường nhưng thực hiện không được là bao. Vậy lỗi ở đâu mà dân chủ không thực hiện trong các nhà trường?
Trước hết, các cấp quản lý giáo dục đào tạo chưa coi đây là biện pháp quan trọng để buộc các nhà trường tự thay đổi theo đúng nhu cầu nguyện vọng người học, do đó không chỉ đạo đến nơi đến chốn. Hệ thống quản lý trong các nhà trường không thấy được cái lợi của quản lý theo dân chủ, chỉ quen quản lý theo mệnh lệnh mà không thấy được rằng chỉ có quản lý dân chủ các cơ sở giáo dục đào tạo mới tạo ra được động lực cho thầy, trò sáng tạo trong giảng dạy, học tập. Đồng thời mỗi nhà trường phổ thông hiện nay phải xây dựng được “Văn hóa học đường”. Mà muốn có “Văn hóa học đường” trước hết phải có dân chủ trong mỗi nhà trường và trước hết mỗi hiệu trưởng phải có “Văn hóa quản lý”. Để có dân chủ trong mỗi trường học, vai trò gương mẫu của cán bộ quản lý, của hiệu trưởng là rất lớn, song nếu chỉ mới phát huy vai trò của Hiệu trưởng thì chưa đủ, chưa thể hiện đúng bản chất của dân chủ trong nhà trường. Hiệu trưởng phải tác động để nêu cao vai trò quần chúng, vai trò tập thể các nhà sư phạm. Không thể khác là phải công khai minh bạch mọi hoạt động của nhà trường. Cán bộ giáo viên, học sinh được quyền tham gia xây dựng kế hoạch, tham gia đánh giá kết quả của quá trình đào tạo, tham gia để làm chủ mọi hoạt động giáo dục của nhà trường.
Không thể để tình trạng “bộ tứ” trong các trường chỉ để Hiệu trưởng “tự bố”. Để cán bộ giáo viên, công nhân viên mỗi nhà trường được phát huy đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mỗi người, mỗi bộ phận thì từ năm 2000, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quyết định 04/2000/QĐ-BGD ĐT ngày 01/03/2000 ban hành quy chế Dân chủ trong các hoạt động nhà trường. Tuy nhiên, tại sao các nhà trường vẫn mất dân chủ? Về cơ bản những quy chế này đã không làm rõ vai trò trách nhiệm của các cá nhân; bộ phận trong mỗi nhà trường khi không thực thi dân chủ trong nhà trường. Không có cơ chế bắt buộc Hiệu trưởng phải giải trình với cấp trên và trước Hội đồng sư phạm về những ý kiến đóng góp cho việc xây dựng kế hoạch cũng như tổng kết các hoạt động giáo dục của nhà trường. Trong trường học hiện nay chỉ đánh giá thành tích phục vụ mục tiêu thi đua chứ không thực hiện mục tiêu dân chủ. Mọi hoạt động kiểm tra đánh giá các hoạt động giáo dục của nhà trường chỉ hình thức, nghe và đọc theo báo cáo của Hiệu trưởng là chủ yếu. Vậy làm sao để tiếng nói của mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường được tôn trọng mọi nguyện vọng chính đáng của thầy và trò phải được đáp ứng mỗi hy vọng có dân chủ. Thứ tư, đẩy mạnh dân chủ trên cơ sở phát huy quyền tự chủ của các trường học Nghị quyết 29 đã chỉ rõ, đổi mới giáo dục phải gắn với dân chủ và tự chủ của các cơ sở giáo dục. Nhưng hiện nay, chúng ta mới đang nghiên cứu để chỉ đạo cho các cơ sở giáo dục Đại học về cơ chế tự chủ để các cơ sở giáo dục phải được tự chủ tất nhiên không thể làm ngay mà phải có lộ trình phân cấp cho các nhà trường được tự chủ thực hiện chương trình giáo dục, quản lý nhà giáo, quản lý tài chính. Mỗi cơ sở giáo dục phải tự xây dựng “Thương hiệu riêng” như vậy giáo dục mới làm chủ chất lượng. Và chỉ khi có dân chủ và tự chủ thì các nhà trường mới chịu trách nhiệm trước xã hội về chất lượng đào tạo. Đó là việc phải đẩy mạnh vai trò giám sát của cộng đồng, đặc biệt Ban đại diện của cha mẹ học sinh và trường lớp, từng trường phải có tiếng nói, có hiệu lực trong việc tham gia đánh giá hiệu quả các chương trình giáo dục mỗi cơ sở giáo dục. Dân chủ mỗi cơ sở giáo dục phải được đánh giá qua học sinh và cha mẹ học sinh - đối tượng phục vụ của mỗi nhà trường. Việc đánh giá này phải được tiến hành bởi một cơ quan độc lập ngoài nhà trường, nhất là vận dụng công nghệ thông tin để đánh giá một cách khoa học, khách quan, chắc chắn dân chủ sẽ hiện hữu ở các trường học. Hy vọng thông qua các hội thảo về vấn đề dân chủ trong trường học sẽ tập hợp được nhiều sáng kiến để có cách tháo gỡ và đưa dân chủ đến các trường học một cách đích thực, đáp ứng sự mong mỏi của cha mẹ học sinh, giáo viên nhà trường. Have a nice day!LTS: Không chỉ giữa Ban giám hiệu và giáo viên thường khó có tiếng nói chung mà ngay giữa nội bộ Ban giám hiệu cũng xảy ra mâu thuẫn khiến giáo viên càng khó xử hơn. Thầy giáo Nguyễn Cao phản ánh nỗi mệt mỏi của giáo viên cả trong chuyên môn giảng dạy và trong các hoạt động đoàn thể của trường khi các thành viên trong Ban giám hiệu không thống nhất, hòa hợp với nhau. Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết! Thời gian qua, trên Báo điện tử Giáo dục Việt Nam đã có nhiều bài viết về mối quan hệ giữa Ban giám hiệu nhà trường với giáo viên. Giữa hai đối tượng này luôn luôn có những chính kiến khác nhau nên dẫn đến nhiều bất lợi cho nhà trường. Tính dân chủ bị lu mờ để nhường ngôi cho sự độc đoán, áp đặt của Ban giám hiệu và sự ngột ngạt, khó chịu cho giáo viên đứng lớp. Bởi đó là mối quan hệ giữa lãnh đạo, quản lí với giáo viên đứng lớp.
Tuy nhiên, ở các trường học còn có một mối quan hệ đặc biệt quan trọng nữa là mối quan hệ giữa các thành viên trong Ban giám hiệu với nhau. Hình như, giữa họ luôn tiềm ẩn sự bất đồng xoay quanh trục “quyền lực” và “quyền lợi” của mỗi thành viên. Một số trường học hiện nay họ rất chú trọng mối quan hệ thân thiết giữa các thành viên Ban giám hiệu với nhau. Bởi chỉ khi nào Ban giám hiệu thống nhất được quan điểm, tư tưởng chỉ đạo thì mới có thể nói đến sự đoàn kết nội bộ của đơn vị, mới giúp cho đơn vị phát triển. Song, cũng có rất nhiều trường học chưa xây dựng được mối quan hệ hài hòa giữa các thành viên trong Ban giám hiệu nên dẫn đến những bất đồng, kiện cáo và đặc biệt tạo nên những phe phái trong nhà trường. Và, một khi mà Ban giám hiệu bất đồng với nhau cũng là lúc giáo viên trong trường luôn cảm thấy mệt mỏi cả trong giảng dạy và trong các hoạt động đoàn thể của nhà trường. Bởi lãnh đạo mỗi người chỉ đạo một cách khác nhau, không ông nào đồng nhất ý kiến với nhau. Điều đó dẫn đến sự thiệt thòi cho giáo viên và học sinh trong nhà trường. Theo qui định hiện hành, trong trường học chỉ có Hiệu trưởng được gọi là lãnh đạo, còn các Phó Hiệu trưởng nhà trường là những cán bộ quản lí. Hiệu trưởng là công chức nhưng các Phó Hiệu trưởng là viên chức như các giáo viên đứng lớp. Vì thực hiện cơ chế thủ trưởng nên Hiệu trưởng nhà trường có một quyền lực rất lớn. Còn các Phó Hiệu trưởng là những “người giúp việc cho Hiệu trưởng và chịu sự phân công công việc của Hiệu trưởng”. Qui định là vậy nhưng mối quan hệ giữa các vị này luôn có một khoảng cách nhất định. Có khi biểu hiện công kích công khai nhau, nhưng cũng có gì âm thầm bất đồng trong việc quản lí và điều hành công việc của đơn vị. Còn nếu hai vị trí này từ hai đơn vị khác nhau thì khi về đảm nhận công việc chung họ có những bất đồng tương đối lớn. Bất đồng trong quản lí, trong chỉ đạo và cả bất đồng trong lợi ích của từng cá nhân. Vì thế, nhiều cuộc họp trong nhà trường thì hai vị trí này luôn xảy ra những tranh luận nảy lửa. Và, vì bất đồng nên giữa hai người này thường tìm cách lôi kéo giáo viên trong trường đứng về phía mình. Những trường hợp như vậy luôn đẩy giáo viên về thế kẹt để lựa chọn đường đi cho riêng mình. Tuy nhiên, phần nhiều giáo viên vẫn nghiêng về Hiệu trưởng bởi “dựa” vào Hiệu trưởng, bảo vệ Hiệu trưởng sẽ đảm bảo được sự thuận lợi trong công tác nhiều hơn. Nhưng, vẫn mắc vào thế kẹt là Phó Hiệu trưởng chuyên môn mà đã không ưa thì giáo viên cũng lãnh đủ mọi chuyện. Vì thế, dù có nghiêng về bên nào thì nội bộ nhà trường cũng mất đi tính đoàn kết, sự chia rẽ, bè phái dẫn đến không đảm bảo được chất lượng giáo dục mà còn dẫn đến sự nghi kị, dè chừng, để ý lẫn nhau trong công tác. Những chuyện mâu thuẫn như vậy hiện nay không hiếm trong các nhà trường. Thời gian qua, có hàng loạt các Hiệu trưởng bị phanh phui trong quản lí nhà trường, nhiều vị bị cách chức, bị điều chuyển công tác. Thế nhưng, Phó Hiệu trưởng nhà trường thường là người vô can. Bởi họ không liên quan đến công tác tài chính, nhân sự, không chịu trách nhiệm chính về công việc nhà trường. Vì, các Phó Hiệu trưởng chỉ nắm một mảng công tác nhất định được Hiệu trưởng phân công. Nhưng, các Phó Hiệu trưởng nhìn thấy được những cái đúng, cái sai rõ nhất của người Hiệu trưởng. Một phần là họ có thời gian công tác bên nhau nhiều, thường xuyên có mặt ở trường nên hiểu hết mọi chuyện. Hơn nữa, họ cũng đã từng học qua các khóa quản lí nên họ hiểu chỗ nào sai, chỗ nào chưa được. Lợi thế này, giáo viên rất khó nhìn thấy. Vì thế, nhiều Phó Hiệu trưởng đứng ra tố cáo những sai phạm của Hiệu trưởng. Nhưng, tựu chung lại đều do Phó Hiệu trưởng nhà trường xúi làm đơn thưa kiện. Chỉ đến khi Phòng giáo dục nhìn thấy được vấn đề nên điều chuyển Hiệu trưởng đi nơi khác và Phó Hiệu trưởng xuống dạy lớp thì chuyện kiện cáo trong trường mới được lắng xuống. Cũng trong địa bàn chúng tôi công tác có chuyện Phó Hiệu trưởng đứng tên tố cáo Hiệu trưởng chi tiêu sai qui định. Sau này, vị Hiệu trưởng bị cách chức và luân chuyển đi làm Phó Hiệu trưởng ở đơn vị khác còn vị Phó Hiệu trưởng thưa kiện thì lên làm… Hiệu trưởng. Điều này cho chúng ta thấy rằng mâu thuẫn về quyền lợi và lợi ích luôn xảy ra ở mọi nơi, mọi lúc. Vì thế, để làm hài hòa các thành viên trong Ban giám hiệu và đảm bảo sự yên ổn cho bản thân thì giáo viên phần lớn đều phải “vâng, dạ” cho qua chuyện mỗi khi các thành viên này nêu chính kiến. Bởi ai cũng hiểu nếu nghe người này thì mất lòng người kia… Nhất là trong trường học - môi trường làm việc phải thể hiện sự kỷ cương, trong sáng, đoàn kết mới thúc đẩy được sự đi lên của mỗi đơn vị. Vì thế, sự đoàn kết, sẻ chia giữa các thành viên trong Ban giám hiệu sẽ cộng hưởng làm nên sức mạnh cho đơn vị. Và, chỉ khi Ban giám hiệu là những tấm gương sáng thì giáo viên, học sinh trong nhà trường mới có thể toàn tâm cho việc dạy và học. Have a nice day!Ngày 30/3, ông Đinh Đức Cường – Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Biển Tiên Sa đã có văn bản: “giải trình quá trình triển khai thực hiện dự án Khu du lịch sinh thái Biển Tiên Sa (phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, Đà Nẵng)” gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên – môi trường cùng nhiều cơ quan khác.
Văn bản này được cho là “phản hồi” của phía chủ đầu tư đối với thông báo kết luận của Ban Thường vụ tại cuộc họp ngày 23/3 về việc: “yêu cầu chủ đầu tư dừng ngay việc thi công, xử lý, tháo dở các hạng mục công trình đã thi công nhưng không đảm bảo các thủ tục về xây dựng theo quy định của pháp luật”. Trong đó, Công ty nêu ra hàng loạt hồ sơ, giấy tờ pháp lý liên quan đến việc tổ chức, đầu tư xây dựng trên núi Sơn Trà từ năm 2003 đến nay. "Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án như theo cam kết với Ủy ban nhân dân thành phố hoàn thành trước 31/12/2017, do quy mô dự án lớn, có nhiều hạng mục khác nhau, Công ty cổ phần Biển Tiên Sa đang song song thực hiện công tác hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Đồng thời, tiếp tục triển khai thi công hoàn thiện phần hạ tầng kỹ thuật còn lại theo hồ sơ cấp giấy phép xây dựng số 82/GPXD ngày 4/2/2009" công văn nêu. Bên cạnh đó, địa hình của dự án quá phức tạp, có độ dốc lớn, nhiều mảng đá to, nhiều cây bụi nên Công ty phải hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật theo giấy phép xây dựng số 82/GPXD và tiến hành thi công một số công trình tạm như: đường phục vụ thi công, phát quang để đo vẽ hiện trạng tỷ lệ 1/200, công trình phụ trợ phục vụ cho công tác lấy số liệu khảo sát thiết kế. Chủ đầu tư cho rằng, theo điểm c, khoản 2 điều 89 Luật xây dựng năm 2014, công tác san lấp mặt bằng, thi công xây dựng công trình đường tạm và hạ tầng kỹ thuật tạm phục vụ thi công công trình chính không phải xin phép xây dựng. Tiếp đó, văn bản của ông Cường cũng viện dẫn khoản 3 điều 25 và khoản 5 điều 89 của Luật xây dựng thì trên cơ sở quy hoạch chi tiết xây dựng của Dự án được lập, chủ đầu tư có thể lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng đối với một, một số hoặc tất cả các công trình thuộc dự án khi phần hạ tầng kỹ thuật thuộc khu vực xây dựng công trình đã được triển khai theo quy hoạch xây dựng được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 của dự án đã được Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng phê duyệt các hạng mục: nhà biệt thự có quy mô 2 tầng, tổng diện tích sàn xây dựng dưới 500m2 nên theo quy định tại điểm e, khoản 2, điều 89 Luật Xây dựng, các công trình như trên thuộc diện miễn giấy phép xây dựng phần công trình. Chủ đầu tư các trách trách nhiệm tổ chức thi công xây dựng đối với công trình miễn phép theo quy định, tuân thủ quy hoạch xây dựng chi tiết được phê duyệt.
"Do vậy, việc thi công hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và một số công trình tạm như đường vào phục vụ thi công, phát quang để đo vẽ hiện trạng tỷ lệ 1/200, một số công trình phụ trợ để phục vụ cho công tác khảo sát thiết kế… Công ty đang thực hiện theo giấy phép xây dựng số 82/GPXD ngày 04/02/2009 và các quy định của Luật xây dựng năm 2014" văn bản nêu. Trên cơ sở này, phía Công ty Cổ phần Biển Tiên Sa trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ TN-MT, Thành ủy Đà Nẵng và UBND TP Đà Nẵng xem xét và cho ý kiến chỉ đạo để Công ty tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy định hiện hành. Trước đó, như Báo điện tử Giáo dục Việt Nam đã thông tin, những ngày qua, dư luận hết sức bức xúc trước việc một diện tích rừng rộng lớn ở Bán đảo Sơn Trà (thuộc phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, Đà Nẵng) bị cày xới nham nhở. Nhiều máy xúc, máy ủi hoạt động rầm rộ, để lộ ra những mảng đất đỏ trơ trọi. Một số trụ đèn đường, các khối bê – tông đã được dựng lên nơi đây. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện dự án này có nhiều sai phạm. Trong đó, nghiêm trọng nhất là dù chưa được cấp phép xây dựng và đánh giá tác động môi trường nhưng doanh nghiệp này vẫn ngang nhiên xây dựng hơn 40 phần móng biệt thự và nhiều công trình khác. Cơ quan chức năng đã ra quyết định xử phạt hành chính 40 triệu đồng do việc xây dựng 40 móng biệt thự không phép. Ngày 29/3, Thành ủy Đà Nẵng cũng đã có thông báo kết luận một số nội dung quan trọng liên quan đến việc xây dựng công trình không phép, trái phép. Riêng đối với dự án của Công ty cổ phần Biển Tiên Sa trên núi Sơn Trà, Thành ủy đề nghị Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo các cơ quan chức năng và địa phương có liên quan yêu cầu chủ đầu tư dừng ngay việc thi công. Thực hiện xử lý, tháo dỡ các hạng mục công trình xây dựng đã thi công nhưng không đảm bảo các thủ tục về xây dựng theo quy định của pháp luật. Tổng hợp, báo cáo xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương về việc chỉ đạo rà soát các thủ tục pháp lý liên quan đến việc triển khai dự án. Đặc biệt lưu ý các yếu tố đảm bảo quốc phòng, an ninh và cảnh quan môi trường sinh thái tại khu vực theo quy định của pháp luật. Đồng thời, nghiên cứu, rà soát lại quy hoạch tổng thể phát triển khu du lịch quốc gia Sơn Trà đến năm 2025 định hướng đến năm 2050 (theo Quyết định số 2163/QĐ-TTg ngày 09-11-2016 của Thủ tướng Chính phủ). Báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, điều chỉnh nhằm đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng an ninh, bảo tồn cảnh quan tự nhiên, môi trường sinh thái tại khu vực bán đảo Sơn Trà. Have a nice day! |
AuthorWrite something about yourself. No need to be fancy, just an overview. Archives
June 2017
Categories |